Vodka – (phần 1)

Có gì hấp dẫn và bí ẩn phía sau những chai rượu trong suốt, dường như vô vị và bị đánh giá thấp như Vodka? Nguồn gốc thực sự của Vodka từ đâu? Loạt bài viết về Vodka sẽ đi sâu hơn về loại rượu mà ai cũng thích nhưng ai cũng ghét này.

---

Định nghĩa Vodka

Theo luật ban hành của quốc hội liên minh châu Âu (EU) vào ngày 15 tháng 1 năm 2008 quy định rằng:

“Vodka là một loại rượu mạnh sản xuất từ Ethyl Alcohol (Ethanol) sinh ra từ những nguyên liệu có nguồn gốc nông nghiệp thông qua quá trình lên men. Các nguyên liệu có nguồn gốc nông nghiệp có thể kể đến như khoai tây hoặc các loại ngũ cốc, hoặc các nguyên liệu thô thu được thông qua nông nghiệp. Nồng độ cồn tối thiểu phải ở mức 37,5%. Ngoài ra, Vodka có thể được thêm các chất tạo mùi, vị sau khi chưng cất.”

Ở châu Âu là vậy, tuy nhiên về phía Mỹ, trong nhiều năm liền, người ta chỉ đưa ra một định nghĩa vô cùng phổ quát cho Vodka như sau:

“Một loại rượu trung tính được trải qua quá trình chưng cất. Không màu, không mùi, không vị, không có tính chất gì đặc biệt nổi trội.”

Dĩ nhiên như hiện tại chúng ta đã biết, thì điều này hoàn toàn vô lý. Nếu như mỗi thương hiệu Vodka sử dụng các nguyên liệu khác nhau để làm rượu thì không thể nào tất cả mọi sản phẩm Vodka đều rơi vào trường hợp như định nghĩa trên.

Định nghĩa trên đã được người Mỹ chỉnh sửa và bổ sung đôi chút vào năm 2020 như sau:

“Vodka là một loại rượu trung tính được chưng cất, có thể chứa chất điều vị, bao gồm hàm lượng đường tối đa là 2g/L và lượng acid citric tối đa 1g/L.”

Lịch sử

Một điều cần hiểu rõ rằng các học giả đến tận ngày nay vẫn còn tranh cãi về nguồn gốc đích thực của Vodka, do có quá ít tài liệu lịch sử về nó. Tuy nhiên, về mặt địa lý, bạn đọc nên biết về “Vodka Belt”, hay gọi nôm na là “Vành đai Vodka”, gồm tập hợp nhiều quốc gia ở vùng Bắc Âu, Trung Âu và Đông Âu. Ví dụ cụ thể có thể kể tên như: Nga, Phần Lan, Thụy Điển, Ba Lan, Na Uy, Slovakia, v.v… Đây là những nước có lượng tiêu thụ Vodka nhiều nhất trên thế giới hiện tại.

Cũng nên nhớ rằng rượu ở những thế kỉ trước không hề giống với bất cứ thứ gì ở thời đại này. Chúng có màu, mùi và vị vô cùng khác, thường được dùng như thuốc trị bệnh cũng như có nồng độ cồn thấp. Sự phát minh của lò chưng cất chỉ xuất hiện trong lịch sử loại người từ thế kỉ thứ 8 sau Công Nguyên trở đi. Vì vậy mà có thể hiểu rằng chẳng có mấy tài liệu ghi lại việc người ta đã làm cách nào để tạo ra những tiền thân của Vodka ngày nay.

Một số sự thật về Vodka

Ở đây chúng ta sẽ giải quyết một số vấn đề mà thực khách cũng như người trong ngành luôn băn khoăn về Vodka.

• Nguyên liệu đầu vào chỉ có ngũ cốc?

Không hẳn. Các ngũ cốc như lúa mì, ngô, lúa mạch đen (rye), đại mạch (barley), là những loại ngũ cốc chính được sử dụng để sản xuất Vodka. Ngoài ra còn có khoai tây, củ cải đường, táo, nho, củ dền, váng sữa, v.v… cũng đã được đưa vào làm nguyên liệu để sản xuất rượu.

• Nước có quan trọng trong Vodka?

Điều này vô cùng quan trọng. Nước chiếm hàm lượng lớn trong một chai Vodka, và vì thế nó cũng sẽ ảnh hưởng đến cảm giác khi uống. Thông thường, để đảm bảo chất lượng Vodka luôn ở mức tinh khiết nhất, các nhà chưng cất sẽ tiến hành lọc các thành phần tạp chất có trong nước trước khi blend với mẻ rượu. Điều này đảm bảo chất lượng đồng nhất và thành phẩm đến tay người dùng là một loại Vodka sạch và tinh khiết.

Các nhà chưng cất luôn tìm một nơi có nguồn nước chủ đạo cho mình. Trong nguồn nước đó phải có hàm lượng sodium thấp cũng như các chất như chloride (Cl), calcium carbonate (CaCO3), Magnesium (Mg), v.v… Với kĩ thuật khoa học tiên tiến thì ngày nay việc lọc các tạp chất này không phải là vấn đề nữa. Tuy nhiên, có nhiều nhà chưng cất chọn cách bổ sung thêm một số các chất kể trên sau khi đã lọc nước nhằm mục đích tạo ra một loại nước giống với profile của nguồn nước ở một nơi khác.

• Uống Vodka có cảm giác nhạt, gần như vô vị?

Quay lại đầu bài với định nghĩa từ xưa của người Mỹ về Vodka. Như đã nói, mỗi sản phẩm Vodka đều có tính chất riêng. Việc Vodka trải qua chưng cất là một loại rượu trong suốt, tinh khiết, kèm với việc đa số các nguyên liệu phổ biến để làm chúng cũng khá tương tự nên sự khác biệt giữa các thương hiệu rất khó để nhận thấy. Một số Vodka đúng thật có vị rất trung tính, không quá nổi trội, nhưng cũng có một số Vodka cho cảm giác uống rất khác biệt. Khi các nhà chưng cất đưa ra taste notes của những sản phẩm ấy tức là họ muốn người tiêu dùng cũng cảm nhận được những điều tương tự như vậy.

(còn tiếp…)