Conor NguyễnNgười ta kháo nhau rằng có một câu hát ru trẻ con bằng chính công thức nói về tỉ lệ giữa các nguyên liệu của món cocktail này như sau:
“ One of sour, two of sweet, three of strong, four of weak.”
Planter’s Punch có lẽ là một trong những món cocktail với rượu nền từ Rum cổ xưa nhất ở thế giới hiện đại. Một sự kết hợp cổ điển giữa Rum, chanh và đường có từ tận thế kỉ 18 ở Jamaica. Có thể gọi đây là thủy tổ của các món cocktail mang phong cách Tiki về sau.
Cái tên Planter’s Punch được người Mỹ biết đến lần đầu tiên thông qua một bài báo của tạp chí New York Times vào năm 1908. Mặc cho việc các thức uống dạng “Punch” lúc này đang vô cùng phổ biến ở trời Tây từ thế kỉ 18 và 19, nhưng không hiểu vì sao mà đến mãi thế kỉ 20 người ta mới biết đến Planter’s Punch. Có lẽ do ở thời điểm này Rum không còn là loại rượu được ưa chuộng như lúc trước nữa.
Tuy nhiên sau khi thời kì cấm rượu (Prohibition) ở Mỹ kết thúc, mọi thứ bắt đầu thay đổi. Một người đàn ông tên là Donn Beach trong một chuyến du lịch của mình đã tìm được công thức pha chế Planter’s Punch và đem nó về Mỹ. Khi ông mở quán bar theo phong cách Tiki đầu tiên vào năm 1934, Donn đã đưa những thức uống làm từ rượu Rum lên một tầm cao mới, mở ra cơn sốt Tiki ở nước Mỹ, góp phần giới thiệu nét văn hóa độc đáo này với người da trắng. Và khi cơn sốt ấy chưa biết đến ngày hạ nhiệt, thì cơn thèm khát Planter’s Punch cũng thế.
Có một số nhà sử học đã tìm được bằng chứng cho thấy rằng người ta đã biết đến Planter’s Punch từ tận thế kỉ 19 rồi chứ không phải tới tận thế kỉ 20. Họ đưa ra một bài viết đăng trên tạp chí Fun của London xuất bản tháng 9 năm 1878, trong đó có hai đoạn thơ chỉ cách làm món Planter’s Punch:
“A wine-glass with lemon juice fill
Fun Magazine, London, (1878)
Of sugar the same glass fill twice
Then rub them together until
The mixture looks smooth, soft, and nice.
Of rum then three wine glasses add,
And four of cold water please take.
A Drink then you’ll have that’s not bad
At least, so they say in Jamaica.”
Biết đến nó là như vậy, nhưng còn ai là người tạo ra món cocktail ấy thì chẳng có ai biết cả. Vì chẳng thấy có sách vở nào công nhận nguyên gốc của món cocktail này từ đâu mà ra, chỉ nói nó xuất thân từ Jamaica mà thôi. Dĩ nhiên là đã có không ít cá nhân tự nhận mình là người tạo ra nó, tuy nhiên cũng chẳng có tài liệu nào chứng thực việc này. Một điều thú vị là trong tác phẩm Savoy Cocktail Book, cuốn sách kim chỉ nam của nhiều bartender ở đầu thế kỉ 21, công thức của Planter’s Punch được ghi chép lại dưới tên gọi Jamaican Rum Punch.
Một thông tin thú vị mà tôi tìm được chính là viêc ở Jamaica, vào thế kỉ 20, có hẳn một tạp chí với tên gọi Planter’s Punch. Dường như đây là một tạp chí nói về tin tức thời sự, với những màn phỏng vấn những nhân vật ảnh hưởng thời bấy giờ chứ không liên quan gì đến món cocktail cùng tên. Tuy nhiên đây là một điều thú vị mà tôi nghĩ bạn đọc cũng nên biết.
Nói về công thức và nguyên liệu của Planter’s Punch thì có nhiều sách viết khác nhau và cũng có nhiều bartender với những công thức của riêng họ. Tuy nhiên đối với Donn Beach thì ông luôn phục vụ khách tới tận 5 phiên bản khác nhau của món Planter’s Punch. Trong đó phiên bản phổ biến nhất gồm 3 loại rượu Rum khác nhau, nước chanh, Falernum, si rô lựu, đường và Bitters. Tuy nghe thì rất ngon nhưng nó lại hơi quá phức tạp.
Một số công thức khác lại yêu cầu việc sử dụng nguyên liệu là Grenadine để tạo nên màu sắc rực rỡ cho thức uống này. Suy cho cùng, việc một công thức Tiki không rõ nguồn gốc luôn là một tấm canvas để mọi người sáng tạo trên đó.
Dưới đây tôi sẽ ghi công thức dễ dàng nhất cho mọi người cùng xem:
Công thức pha chế Planter’s Punch:
45ml Dark Rum
30ml nước ép dứa
15ml nước chanh xanh
15ml nước ép cam
15ml sugar syrup
3-4 dash Angostura BittersCho tất cả nguyên liệu vào bình lắc và lắc đều với đá viên. Cho ra ly chứa đầy đá và trang trí bằng một lát dứa, lát cam, bạc hà, hoặc bạn có thể trang trí tùy thích
